Үүсэл хөгжил

                      Албан ёсны нэршил үүссэн нь:

Улсын 3-р их хурлын заалтыг удирдлага болгон 1927 оны 10-р сард хүн ам цөөтэй, газар нутаг багатай хошуудыг төсөв зардал хэмнэх үүднээс бусад хошуутай нэгтгэсэнд Хантайшир уулын аймгийн Байбаян-Өндөр уулын хошуу хамрагдаж Бурханбуудай уулын, Чандмань уулын, Жавхлант уулын хошуу гэж нэрлэгдэх болж, энэ хошууны харъяанд Баян-Өндөр, Баянцагаан, Жинст, Тэгшмандал сумууд шинээр байгуулагдсан. Энэхүү Жинст сум бол одоогийн Шинэжинст сумын анхны албан ёсны нэршил юм.

                      Алтай аймагт харьяалагдсан нь:

БНМАУ-н Засгийн газрын 1931 оны 2-р сарын 7-ны өдрийн 5 дугаар тогтоолоор төрийн байгууллагыг хөдөлмөрчин олонд ойртуулах нэг арга хэмжээ болгон тухайн үед байсан 5 аймаг, 115 хошуу, 525 сумыг 13 аймаг, 311 сум болгож, хошуудыг бүр мөсөн татан буулгаж, "хошуу" гэсэн  нэрийг засаг захиргааны нэгжид хэрэглэхээ больсон. Энэ зохион байгуулалтаар Хантайшир уулын аймаг нь Алтай аймаг болж, Баян-Өндөр, Баянцагаан, Жинст, сумууд харьяалагдах болсон. Алтйа аймгийн Улсын хянан байцаах комиссын гишүүн Готов 1932 оны 1-р сарын 26-наар Дээд газартаа илгээсэн товч илтгэлд: "Жинст ба Баян-Өндөр зэрэг хязгаарын сумдын Амар буянт хэмээх хийд дээр 600 шахам тооны лам нар сууж буй бөгөөд энэ хийд нь хязгаар лугааи маш ойрхон тул аливаа гадаад дотоодын оргодлуудын орон болж буйн дээр уул хийдийн хувилгаан лам, гэгээн лам хязгаар даваад бусад лам нар ба ардуудаас нааш цааш давах нь улам их болж баймой" хэмээн бичиж, энэ мэдээллийн дагуу 1932 оын 5-р сарын 8-аас 9-р сарын 22 хүртэл Баянцагаан, Баян-Өндөр сумдад Засгийн газраас "онц байдал" зарлдан хөл хорьж, "улсын онцгой хяналтын алба" байгуулан "эсэргүү бослого"-той тэмцсэн байна. "Онцгой хяналт"-ын энэ хөл хорионд тус сум нэр заагдан ороогүй байснаас үзвэл 1927 оын 10-р сард анх "Жинст" нэртэй байгуулагдаж байсан сум 4 жил 6 сарын хугацаанд бие даасан сум байгаад 1932 оны хавар Баян-Өндөр сумтайгаа эргэж нэгдсэн байна. 

                      Дахин сэргэж байгуулагдсан нь:

1950-иад оноос төрийн алба улам бүр бэхжин, ард иргэдээс төр засагтай харилцах харилцаа өргөжиж төрийн байгууллагуудын үйлчилгээ байнга шаардагдах болсон учир хэсэг бүлэг хүмүүс нэгдэн сумын төв орох, сумаас эмнэлэг, худалдаа, төр засгийн үйлчилгээ, тусламж авах, мал аж ахуйн бүтээгдэхүүнээ борлуулахад ихээхэн бэрхшээлтэй байгааг дурьдан Улсын Их хурлын нэр дээр өргөдөл гаргаснаар 1955 оны намар Д.Майдар сайдын ахалсан Засгийн газрын төлөөлөгчид ирж ард иргэдтэй уулзан бодит байдалтай танилцаад, Эхэн хавцгайтыг шинэ сумын төв байж болох газар хэмээн товлосон байна.

Нутгийн иргэдийн санал хүсэлтийг ёсоор шийдэж Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын Их хурлын Тэргүүлэгчдийн 1956 оны 02 дугаар сарын 17-ны 13 дугаар зарлигаар Баян-Өндөр сумын Г-Цэрэнжав, Г.Норов, Т.Гомпил даргатай 1, 2, 3-р баг Баянговь сумын Д.Очирбат даргатай 3-р багийн өрх, хүн ам, мал хөрөнгө газар нутгаас бүрдсэн Шинэжинст сумыг дахин байгуулсан.

 

2023-01-30 12:49:17